Το βήμα των εκπαιδευτικών

Άρθρο 7ο - 29/11/2009

«Περί ελλειμμάτων, ουχί οικονομικών, αλλά …..προσωπικών!»

   Αν και μου είναι άχαρο δημοσίως να κρίνω και έτι πλέον να κατακρίνω ανθρώπινους χαρακτήρες, ενδημεί παρά ταύτα και κατά κόρον, εσχάτως, ένας συγκεκριμένος τύπος ανθρώπου που και να μη θέλεις, σου δημιουργεί μονίμως ξινόπικρη αίσθηση, κάθε φορά που είναι αδύνατον να τον αποφύγεις στην καθημερινότητά σου. Αυτός ο τύπος, λες και έχει χτυπηθεί από έναν απίστευτα μεταλλαγμένο ιό, τέτοιον που να μην του επιτρέπει καμιά, προϊόντος του χρόνου, συμπεριφορική εξομάλυνση, καμιά δυνατότητα προσαρμογής σε στοιχειωδώς αποδεκτά κοινωνικά μοτίβα. Ο λαός μας τον αποδίδει με πολύ συγκεκριμένο και ομολογουμένως άκρως πετυχημένο χαρακτηρισμό, τον οποίο, δυστυχώς, δεν προτίθεμαι εδώ ολόκληρο να παραθέσω, πλην του α΄συνθετικού, που είναι «σπασ….» Η δική μου, ….ινδάνικου τύπου, απόδοση του συγκεκριμένου ανθρώπινου χαρακτήρα, είναι «ο/η να ’χαμε να λέμε»!!! Αυτός ο τύπος, όταν συνοδεύεται από έναν άκρως συγγενικό του, το γνωστό «ξερόλα», διαμορφώνει σε γενικές γραμμές αυτή τη συμπεριφορικά κινούμενη βόμβα που ανά πάσα στιγμή μπορεί απρόβλεπτα να εκραγεί με ό,τι αυτό μπορεί να επιφέρει…!

Αρχικά, ο τύπος αυτός ενοχλεί, στη συνέχεια προκαλεί και εκνευρίζει, μέχρι που πυρακτώνει και τελικά δυναμιτίζει το DNA/ικό νευρικό σύστημα των πράγματι άτυχων –υποψιασμένων ή μη- αποδεκτών του. Όση καλή διάθεση και να επιδείξεις, όση κατανόηση και να επιστρατεύσεις, όση υπέρβαση και να επιχειρήσεις, είναι αδύνατον, μόλις απομακρυνθείς, να μην εκφωνήσεις το μέγιστο πανηγυρικό του σύγχρονου και ουχί μόνον υβρεολογίου και μάλιστα με ορθάνοιχτα τα δάχτυλα κάθε διεσταλμένης παλάμης σου, με ταυτόχρονη απότομη ενατένιση του ουρανίου θόλου, πνίγοντας ακατονόμαστες συλλαβές προ του έρκους των οδόντων σου..!

Αν ποτέ συναντήσετε κάποιον στην εξώθυρα σπιτιού , μαγαζιού, κτιρίου κάθε είδους, με έντονα ερυθρά δερματοχρωστικά χαρακτηριστικά, με αποκολλητικές προς τα έξω τάσεις του ασπραδιού του αμφιβληστροειδούς και αιματαγωγούς ολόγεμους και προεξέχοντες, που συνοδεύονται από βιαστικό έως πανικόβλητο και ανισόρροπο βάδισμα, που σε άλλες περιπτώσεις θα μαρτυρούσε αδυναμία συγκράτησης ούρων, κοπράνων, λόγω …κρυολογήματος, κολίτιδας ή ακράτειας(!), το καλό που σας θέλω φύγετε από μπροστά του γρήγορα, αφήστε τον να απομακρυνθεί, καθότι του είναι εξαιρετικά δύσκολο να αναπνεύσει σε τέτοιο ανθυγιεινό περιβάλλον. Τώρα, αν ποτέ τον συναντήσετε μετά από καιρό και τον ρωτήσετε, τότε μπορεί να σας αποκαλύψει ότι προερχόταν από αναγκαστική επικοινωνία με τον ανωτέρω σύνθετο συμπεριφορικά τύπο ανθρώπου και ότι από τότε έχει κάνει όλες τις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις που επιβάλλονται μετά από τέτοιες έντονα στρεσογόνες καταστάσεις, που δοκιμάζουν τις αντοχές του καρδιαγγειακού μας συστήματος!

Ας δούμε όμως, κάποιες χαρακτηριστικές συμπεριφορές του συγκεκριμένου τύπου:

1. Όταν πλησιάζει σε άτομο ή παρέα, περπατάει αργά, διερευνητικά, μήπως και αρπάξει κάτι απ’ τα συμβαίνοντα στο χώρο, προκειμένου να το χρησιμοποιήσει αργότερα σε βάρος κάποιου εκ των παρισταμένων. Μόλις φτάσει σε απόσταση επικοινωνίας, συνήθως χρησιμοποιεί στερεότυπες και κοινότυπες εκφράσεις που σε κάνουν να αδυνατείς να απαντήσεις αναλυτικά, γι’ αυτό και περιορίζεσαι σε μονολεκτικές απαντήσεις. Έτσι, εσύ πλέον, για να μη φανείς ότι αποφεύγεις το διάλογο, θα πεις ή θα ρωτήσεις κάτι και τότε σαν απάντηση θα πάρεις …..ερώτηση(!), με αναμονή απάντησης τέτοια, που να αποκαλύπτει κάτι δικό σου και το οποίο θα του δίνει τη δυνατότητα να σου εκφράσει τη διαφωνία του..!!! Ξέρω,…πάμε σε παράδειγμα:

(* Για συντομία, ο ΝΧΝΛ είναι ο «να ’χαμε να λέμε»!)
ΝΧΝΛ: Έλα ρε, πού είσαι;
ΕΣΥ: Εδώ μωρέ, πού να ’μαι ; Εσύ τι κάνεις;
ΝΧΝΛ: Θα σου πω! Δε μου λες, τι έμαθα, είχες πάει χθες στο γάμο του Κώστα;
(κοινός γνωστός)
ΕΣΥ: Ναι και ήταν αρκετά ωραίο να τον βλέπεις ντυμένο γαμπρό, χαρούμενο και
λαμπερό μετά απ’ όσα πέρασε τελευταία στη ζωή του……
ΝΧΝΛ: Α, καλά, εγώ πάντως δεν πήγα, γιατί πολύ …φτύσιμο μας έριξε τελευταία!
Άσε που έμαθα πως αγόρασε και σποράτο όχημα και μας το ’παιζε και …
μοιραίος! (εδώ το μάτι του στάζει ζήλεια, συνοδευόμενο απ’ τον αντίστοιχο
μορφασμό…)
ΕΣΥ: Έλα, σιγά τώρα, άλλο το ένα κι άλλο τ’ άλλο!
ΝΧΝΛ: Εγώ πάντως δε συμφωνώ που πήγες, γιατί έπρεπε να του δείξεις πόσο ……..
……..κ.λ.π. ….κ.λ.π.! (να ’τος, ο ξερόλας, ο μόνιμα διαφωνών και ο έχων τη
μοναδική ενδεδειγμένη άποψη για τα πράγματα, ο συμβουλάτορας όλων!)

2. Όταν βλέπει κάτι όμορφο, αρπάζει την ευκαιρία να σου πει ότι δεν πρόσεξες τη μια ή την άλλη παράμετρο!

ΝΧΝΛ: Τι βλέπω, αγόρασες καινούριο γραφείο;
ΕΣΥ: Ναι, έσπασε η βάση του προηγούμενου, δε γινόταν να επιδιορθωθεί, οπότε
αναγκαστικά το άλλαξα.
ΝΧΝΛ: Καλά, γιατί δε με ρώτησες; Με τα μισά λεφτά θα έπαιρνες απίστευτο
κομμάτι και σε χρώματα φανταστικά! (σκέφτεσαι…., ούτε το γραφείο, ούτε
το χρώμα, ούτε η τιμή, που δεν ξέρει(!), του άρεσε!!! Και ποιος του γύρεψε
τη γνώμη του για το γούστο σου;!!!)

3. Όταν βλέπει άνθρωπο προβληματισμένο, στενοχωρημένο, κλαίοντα, νιώθεις ότι βρίσκεται στο στοιχείο του, σαν ύαινα πάνω απ’ το ημιθανές ανυπεράσπιστο θύμα, που δεν αφήνει κανέναν να το πλησιάσει! Αμέσως τότε θα προσεγγίσει με oscar/ική(!) προσποίηση πραγματικού ενδιαφέροντος, θα προθυμοποιηθεί να τον συμβουλέψει, να τον βοηθήσει, να του συμπαρασταθεί με κάθε τρόπο, προκειμένου όλοι να του αναγνωρίσουν ότι ξέρει να χειρίζεται τον πόνο, την απογοήτευση, τη δυστυχία στα ανθρώπινα, με τρόπο μοναδικό. Έτσι, αγκαλιάζει το εύκολο θύμα που απλώνει το χέρι του για βοήθεια και από κείνη τη στιγμή, αυτό είναι μόνιμα πιασμένο στα δίχτυα του!

4. Στην καθημερινότητά του είναι ταυτόχρονα(!) διαχυτικός και σοβαρός, με απίστευτη ταχύτητα μετάβασης απ’ το ένα ύφος στ’ άλλο, ώστε απ’ την πρώτη στιγμή που θα τον γνωρίσεις να σου εμπνεύσει εμπιστοσύνη και σεβασμό μαζί. Στη συνέχεια η συνταγή του είναι απλή. Για να σε κερδίσει ακόμη περισσότερο, θα προσπαθήσει αρχικά να συμφωνήσει με όλα όσα λες, ανεξάρτητα απ’ το περιεχόμενό τους και δε θα διστάσει να κατηγορήσει τους πάντες γι’ αυτό που σου συνέβη, προκειμένου να ικανοποιηθείς απ’ την αίσθηση ότι εσύ ήσουν σωστός. Θεωρώντας πλέον πως έχεις αποκτήσει έναν εξαιρετικό φίλο από δω κι μπρος, ο στόχος του έχει επιτευχθεί απόλυτα. Φαντάσου τώρα, πώς θα νιώσεις μεθαύριο, όταν χωρίς αντιστάσεις απέναντί του, ανυποψίαστος, δεχτείς την απόλυτη διαφωνία του σε κάτι απλό και καθημερινό, αφού έφτασε επιτέλους γι’ αυτόν η στιγμή να σε μειώσει, να σε πικράνει, αυτάρεσκα να σε υποτιμήσει και να σε διασύρει! (εδώ ταιριάζει αυτό που ο λαός μας λέει, «ας πρόσεχες!», αφού δεν έμαθες την υστεροβουλία της εύκολης κολακείας!).
5. Ποτέ δεν εκφράζεται σε μεγάλο και απαιτητικό ακροατήριο, αφού γνωρίζει ότι εκεί δεν έχει καμιά πιθανότητα να αρέσει. Προτιμά τον έντεχνο και σίγουρο επηρεασμό κατά μόνας, που είναι θέμα χρόνου να τελεσφορήσει.

6. Σπάνια εκφράζεται πρώτος σε μια παρέα, για να μην κριθεί προσωπικά, αφού αυτός είναι που πρέπει να κρίνει τους άλλους. Προκειμένου να μην απειληθεί με ξεγύμνωμα, συμφωνεί πάντα με τον αμετροεπή φωνακλά της συντροφιάς και ποτέ δε θα τολμήσει να διαφωνήσει ανοιχτά μαζί του.

7. Απίστευτα εξόφθαλμη είναι η ζήλεια που επιδεικνύει μπροστά σε ικανούς και επιτυχημένους στο χώρο τους, αφού δεν αντέχει να βλέπει ανθρώπους ικανοποιημένους και χαρούμενους μετά από σκληρή καθημερινή και ποιοτική προφορά. Εκεί, τότε, επιστρατεύει τη συνταγή της συκοφαντίας μέσω της σκόπιμης διαστρέβλωσης καταστάσεων και γεγονότων με ταυτόχρονη επίρριψη ευθυνών, προκειμένου να μειώσει όσο περισσότερο μπορεί την εικόνα τους, εκμεταλλευόμενος και πιθανά μικροσυμφέροντα τρίτων, τη στήριξη των οποίων απροσχημάτιστα και με κάθε αντάλλαγμα σπεύδει να εξασφαλίσει. Λάτρης της ρήσης: «Ρίξε, ρίξε λάσπη, …κάτι θα μείνει!!»

8. Ποτέ δε θα τον ακούσεις να αναφέρεται στην καταγωγή του, το χωριό του, τους δικούς του, αφού αυτά κάνουν «τζιζ» για την εικόνα του και είναι εύκολο να τον αποκαλύψουν και να τον εκθέσουν. Είναι τα τραύματα και τα ελλείμματα που κουβαλάει τέτοια, που τον σπρώχνουν να ψάξει να βρει κι όταν δε βρίσκει να επινοεί ελλείμματα στους άλλους, ώστε να επουλώνει τα δικά του τραύματα, να ικανοποιείται έστω απ’ την αυταπάτη ότι και οι άλλοι κουβαλούν τα ίδια μ’ αυτόν.

Είναι απίστευτο το πόσες προκλητικές και εριστικές τέτοιες συμπεριφορές του μπορεί κανείς ακόμη να παραθέσει, που όλες όμως έχουν ως κοινό παρονομαστή την έλλειψη αυτοεκτίμησης, αυτοσεβασμού, αυτοπεποίθησης, σιγουριάς, ηρεμίας. Πρόκειται για συμπεριφορές που μαρτυρούν απύθμενα ψυχογενή προσωπικά ελλείμματα, που ζητούν πάντα να βγουν στην επιφάνεια και που κάθε φορά ο συγκεκριμένος τύπος τα ξανασπρώχνει όλο και πιο βαθιά μέσα του …. Καταβάλλει απίστευτη προσπάθεια προκειμένου να πείσει τους γύρω του ότι είναι ήρεμος, χαρούμενος, ισορροπημένος. Προσπαθεί να εμφανίζεται ξερόλας, ότι έχει άποψη για κάθε τι γύρω του, ότι είναι ο ιδανικός συμβουλάτορας, όταν κατά τα άλλα διά γυμνού –πλην διερευνητικού- οφθαλμού διαγνώνεις ανησυχία, πικρία, πόνο, κακεντρέχεια, ζηλοφθονία. Το εξαιρετικά όμως εξόφθαλμο χαρακτηριστικό του και το οποίο δεν περνά από κανέναν απαρατήρητο, είναι το ότι διαφωνεί με κάθε τι, προκειμένου να αισθανθεί ότι δεν πέρασε κι αυτή τη φορά απαρατήρητος απ’ την ομήγυρή του. Αυτό κατά κόρον συμβαίνει όταν μέσα σ’ αυτήν βρίσκονται άτομα υπεράνω πάσης αμφισβήτησης για την αξία τους..!! Δεν μπορεί, δεν αντέχει, δεν ….ανέχεται την επιτυχία και τις ικανότητες των γύρω του… και τότε είναι που εξόφθαλμα αποκαλύπτεται και προκαλεί……

Ως αντιμετώπιση του σύνθετου αυτού προβληματικού χαρακτήρα, όταν δεν μπορούμε να τον αποφύγουμε, προτείνεται η διατήρηση της απόλυτης ψυχραιμίας, το χαμόγελο με αυτοπεποίθηση και η διακριτική και ευρηματική εκφορά του λόγου με χιούμορ, που τον φέρνουν σε αμηχανία, σύγχυση, πανικό, αφού δεν κατανόησε πλήρως το περιεχόμενό του….
Άλλως, αν μπορούμε να τον αποφύγουμε, χωρίς να το καταλάβει, και επειδή σίγουρα έχουμε σημαντικότερα και ομορφότερα πράγματα στην καθημερινότητά μας, το κάνουμε, χωρίς δεύτερη σκέψη…!!!

Επιμύθιο: Τώρα που το ξανασκέφτομαι, η συγκεκριμένη σύνθετη ελλειμματική συμπεριφορά αυτού του τύπου, εμφανίζεται και σε μικρά ή μεγάλα υποσύνολα του κοινωνικού σώματος, όπως φορείς, οργανώσεις, κόμματα. Είναι πολλά τα κρούσματα (επίκαιρη, λόγω γρίπης, λέξη) τις τελευταίες δεκαετίες και εσχάτως, υπό την αφόρητη πίεση της οικονομικής δυσπραγίας στη χώρα μας, πολιτικών- κομματικών σχηματισμών που όλα τα ξέρουν, έχουν τη μόνιμα ορθή άποψη για τα πράγματα και όταν δουν κάτι καλό να γίνεται, πάντα βρίσκουν κάτι να αντιτάξουν, σε κάτι να διαφωνήσουν, γιατί απλά ή δεν αντέχουν αυτό να επιτυγχάνεται από άλλους….(!) ή νιώθουν να …λιγοστεύει το οξυγόνο τους …(!) [Πάει κάπου το μυαλό σας; Εκεί πάει και το δικό μου…..]

Άσε που το συμπεριφορικό αυτό σύνδρομο το διαπιστώνει κανείς και σε δημοσιογραφικούς κύκλους …! Αυτό κυρίως συμβαίνει όταν ο δημοσιογράφος, κυρίως στο γυαλί, μπερδεύει την καλόπιστη και εποικοδομητική κριτική με την προσωπική ανάδειξη, προβολή, όφελος. Τότε μετατρέπεται, μεταμορφώνεται στον απόλυτο κυρίαρχο της γνώσης, της κρίσης και της αξιολόγησης όλων, χωρίς ποτέ να επιτρέπει στους άλλους να κάνουν το ίδιο γι’ αυτόν. Έτσι τουλάχιστον νομίζει, όσο εκείνος διαχειρίζεται κατά πως τον βολεύει τον τηλεοπτικό χρόνο..!! [Πάει και πάλι κάπου το μυαλό σας; Εκεί και το δικό μου….]

ΠΡΟΣΟΧΗ λοιπόν, γιατί αν το σύνδρομο αυτό πάρει διαστάσεις, τότε θα πρέπει πρώτα να λύσουμε τα προσωπικά και μετά τα οικονομικά μας ….ελλείμματα!!! Ή μήπως, έτσι κι αλλιώς, για να αντιμετωπίσουμε τα δεύτερα πρέπει πρώτα να περιορίσουμε τα πρώτα; Το ερώτημα είναι πρωτίστως ΠΟΛΙΤΙΚΟ, αφού κι αυτό είναι ζήτημα ……ΠΑΙΔΕΙΑΣ (!!) …α…και ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ(!!), για να κυριολεκτούμε……….



Ίλιον, 27-11-09
ΡΟΥΚΟΥΤΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ
(Φιλόλογος)

email: roukdim@gmail.com