|
Έθιμα
Δωδεκαημέρου
Χαρά μεγάλη και γιορτή η γέννηση του Χριστού για κάθε περιοχή της Ελλάδας και
μύρια τα έθιμα που τη συνοδεύουν.
Ακολουθώντας λοιπόν την παράδοση, κάθε σπίτι στολιζόταν με κλαδιά από μυρτιά,
μυρσίνη, δάφνη ,και ελιά, ενώ στο τζάκι έκαιγε συνέχεια η φωτιά για να διώχνει
μακριά τους καλικάντζαρους, τα περίεργα ξωτικά. Τ α σπίτια μοσχομύριζαν από τα
γλυκίσματα και τις λιχουδιές που έφτιαχναν οι νοικοκυρές.
Τα παιδιά έλεγαν τα κάλαντα από πόρτα σε πόρτα περιμένοντας τον Άγιο Βασίλη να
τους φέρει τα δώρα τους.
Τα σπουδαιότερα και τα πιο γνωστά χριστουγεννιάτικα έθιμα συνηθίζονταν στο
Δωδεκαήμερο, δηλαδή τη χρονική περίοδο από την Παραμονή των Χριστουγέννων ως τα
Θεοφάνεια.
Το χριστουγεννιάτικο δέντρο
Οι ετοιμασίες ξεκινούσαν από το στόλισμα του σπιτιού με κλαριά δάφνης,
λεμονιάς, κουμαριάς, μυρτιάς και ελιάς. Στόλισμα που πτομηνούσε πως το χειμώνα
θα τον διαδεχτεί η άνοιξη και η γη θα βλαστήσει. Πάνω του κρεμούσαν για στολίδια
φρούτα, ξηρούς καρπούς, νομίσματα τυλιγμένα σε χρυσόχαρτα.Στα παζάρια έβρισκες
και στολίδια από χαρτίμ, ζυμάρι και γύψο βαμμένα με έντονα χρώματα.
Το
Χριστόψωμο
Τελειώνοντας το στόλισμα του σπιτιούη νοικοκυρά ξεκινούσε το ζύμωμα του
Χριστόψωμου με τα πιο αγνά και τα πιο ακριβά υλικά. Έκανε πρώτα το σταυρό της ,
ευχόταν κάθε καλό στο σπίτι και άρχιζε το ζύμωμα. Στις περισσότερες περιοχές της
Ελλάδας ζύμωναν το προζύμι με αλεύρι, μέλι, ροδόνερο, σουσάμι, κανέλα και
γαρίφαλα..Απαραίτητος στη μέση του ψωμιού ένας σταυρός φτιαγμένος από ζυμάρι ή
αποτυπωμένος με έναν πραγματικό σταυρό [σφραγίδα].Στις άκρες και στο κέντρο του
σταυρού , έβαζαν άσπαστα μεγάλα καρύδια ή αμύγδαλα και ύστερα κεντούσαν με το
μαχαίρι και με το ψαλίδι διάφορα σχέδια με ιδιαίτερη σημασία. Το μεσημέρι της
γιορτής, ο νοικοκύρης το έκοβε και το μοίραζε στα μέλη της οικογένειας, αφού
πρώτα το σταύρωνε.
Τα κάλαντα
Παραμονή των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς και μάλιστα το βράδυ και όχι
το πρωί, όπως συνηθίζεται σήμερα, τα παιδιά έλεγαν τα κάλαντα δηλαδή τραγούδια
με ευχές για τους νοικοκυραίους. Τα συνόδευαν με τα τρίγωνα και το τύμπανο. Οι
νοικοκυρές τα φίλευαν καρπούς για καλή σοδειά, γλυκά για την ευτυχία, νομίσματα
για τον πλούτο.
Οι καλικάντζαροι
Παραμονή Χριστουγέννων , ακούγοντας τα Κάλαντα και μυρίζοντας τις
χριστουγεννιάτικες λιχουδιές, έρχονταν οι Καλικάντζαροι που σύμφωνα με την
παράδοση ζούσαν στα βάθη της γης. Όλο το χρόνο πελεκούσαν το δέντρο που βαστάει
τη γη και κάθε φορά , ενώ κόντευαν να το κόψουν, γεννιόταν ο Χριστός και το
δέντρο ξαναγινόταν.
Οι μαυριδεροί , άσχημοι Καλικάντζαροι, που όλο το χρόνο έτρωγαν σκουλήκια,
βατράχια και φίδια, τρελαίνονταν για τους κουραμπιέδες, τις πίτες, τα λουκάνικα
και τις δίπλες των νοικοκυραίων. Για αυτό ανέβαιναν στη γη για να φάνε τα γλυκά
και τα φαγητά των ημερών και να κάνουν σκανταλιές και πειράγματα στους
ανθρώπους. Μόνο τη φωτιά φοβόταν και τον παπά. Γι ‘ αυτό , όταν αγιάζονταν τα
νερά, την ημέρα των Φώτων χώνονταν πάλι μέσα στη γη φωνάζοντας και τραγουδώντας.
|
